Karma Yoga in tijden van crisis
Karma yoga – ik wilde er al zo lang eens een stukje over schrijven, maar iets hield me telkens tegen. Tot wanneer ik deze week het verhaal van één van mijn studenten hoorde: burn-out, gebrek aan energie om in beweging te komen, doodvermoeid, maar toch: ze had al van alles uitgetest en geprobeerd om terug op spoor te geraken, zonder veel succes. Eerlijk gezegd, ze is niet alleen: ik hoor zeer geregeld gelijkaardige verhalen en moet toegeven: soms loop ook ik tegen mijn grenzen aan en val ik noodgedwongen stil.
Stilvallen is goed – rust heb je nodig – en veel. Zeker wanneer je oog in oog staat met een vreselijke burn-out. Maar op een gegeven moment wil en dien je terug in beweging te komen. De beweging uit de burn-out zeg maar, nadat je voldoende tijd genomen hebt om te herstellen – diep te herstellen.
Een basisbegrip van Karma Yoga kan daar misschien wat inzicht in geven. Niet iedereen vult ‘karma yoga’ op dezelfde manier in. Ik hoor wel eens opmerkingen zoals karma yoga is een manier om ‘gratis te werken’ of ‘arbeid om je ziel te zuiveren’. Maar dit zijn gekleurde statements die niet stroken met hoe ik karma yoga ervaar.
Wat is karma yoga?
Karma yoga is een discipline binnen de yoga filosofie die – net als elke discipline binnen de yoga trouwens – gericht is op het zuiveren van het lichaam en de geest – om zo uiteindelijk de stroom van gedachten in onze geest te verminderen.
Karma Yoga houdt onzelfzuchtige actie in. Je doet iets – zonder er iets voor terug te verwachten. Het uitvoeren van onzelfzuchtige actie, werkt zuiverend en kalmerend voor zowel lichaam en geest.
Wanneer je je acties leert loskoppelen van verlangens en resultaat, leer je in je leven bewuster omgaan met datgene dat je pad kruist.
Het woord Karma zelf komt voort uit het Sanskriet en staat voor de wet van actie – reactie. Alles wat er in de wereld gebeurt – bij jezelf gebeurt – extern en intern, kan je herleiden tot de wetten van actie en reactie. Elke actie die je onderneemt is een reactie op je gedachten die eraan voorafgingen en zal opnieuw een reactie veroorzaken. Zo ontstaat er een continue cirkel van actie – gedachten – actie. Het is dus niet verwonderlijk dat wanneer je vervalt in negatieve of depressieve gedachten dit een vicieuze en neerwaartse spiraal van emoties en acties kan veroorzaken.
Wanneer je je acties leert loskoppelen van verlangens en resultaat, leer je in je leven bewuster omgaan met datgene dat je pad kruist. Door onzelfzuchtige actie te oefenen, maak je jezelf los van je ego en leer je om vanuit zuivere intenties te handelen.
De sleutel tot succes is dus om in (onzelfzuchtige) actie te treden. Welke actie/werk je doet/verricht, kan je zelf bepalen, maar kies een actie die je kan loskoppelen van je verlangens en het resultaat. Start klein.
Je bewust worden van je gedachten en je gewoonten is een eerste stap naar het losmaken van “slechte gedachten en gewoontes”. Voor je het weet zet je je gedachten om in woorden, daden en gewoontes en verbind je zelfs je lot eraan vast.
Gedachten zijn echter slechts een perceptie van de gebeurtenissen die je ervaart, en je hebt altijd en overal de mogelijkheid om deze te veranderen.
Makkelijker gezegd dan gedaan? Inderdaad – daarom dat de beoefening van karma yoga hierbij zo krachtig werkt. Door je actie te veranderen en de resultaten ervan los te koppelen, verander je een deel van de (vicieuze) cirkel van actie en reactie. De gedachten die erop volgen zullen vervolgens je daden en gewoontes opnieuw positief gaan beïnvloeden.
“Your beliefs become your thoughts,
Your thoughts become your words,
Your words become your actions,
Your actions become your habits,
Your habits become your values,
Your values become your destiny.”
― Gandhi
Door karma yoga te oefenen, kan je de vicieuze cirkel van actie en reactie dus doorbreken. Oefen daarom onzelfzuchtige actie. Het liefste intensief – en met toewijding, met oog voor detail en met veel plezier!
Eén van mijn leraars zegt steevast: “ Karma Yoga is the highway to enlightenment. Do karma yoga all day long – do your best and dedicate the fruits of your work to god”.
Karma Yoga is the highway to enlightenment. Do karma yoga all day long – do your best and dedicate the fruits of your work to god.
― Yogi Hari
Je hoeft niet gelovig te zijn om dit principe toe te kunnen passen. God is in deze uitspraak maar een begrip die zovele interpretaties als ieder die dit leest heeft. Je kan je hardwerkende resultaten laten opgaan in de natuur – de aarde – jezelf en je naasten – de mensheid. Alles waarvoor je daden goed kunnen zijn. Zolang je er geen verwachtingen rond schept, noch rond het resultaat noch over de reacties/acties van de persoon / personen die eventueel baat hebben bij het gedane werk.
Karma Yoga in de praktijk
Karma yoga is iets wat we regelmatig oefenen tijdens onze yoga retraites. Wanneer ik zelf op retraite ga in Zweden of Miami, doen we elke dag enkele uren aan karma yoga. Het gaat dan over het zorg dragen voor de ashram – zodat iedereen kan genieten van een mooie en propere omgeving, van verse gekweekte groenten en fruit, van een ‘schone’ mentale omgeving. We zorgen ervoor dat de ruimte rondom ons vrij wordt van storingen – zodat we ons kunnen toeleggen op de yogapraktijken van concentratie en meditatie om dieper te gaan in het tot rust brengen van de geest.
De do’s en don’ts van karma yoga
- Tijdens de beoefening van Karma Yoga oefen je actie zonder dat je iets hoeft te ‘bereiken’.
- Je werkt op je eigen tempo en doet je best.
- Soms vertraagt je actie, maar je kan je ook oefenen om efficiënter te werken.
- Wanneer je vertraagt – geeft dit niet – dan word je je bewust van hoe je volledige lichaam voelt en ervaar je misschien dat je tijdens je werk in een gestresseerde houding gaat staan.
- Wanneer je je actie loskoppelt van resultaat ontstaat er een zee van tijd.
- Bij voorkeur oefen je zonder afleiding: zonder smartphone, radio en zonder deadline, maar beperk je tijd.
- Stop tijdig, het is niet nodig om jezelf hier op te branden.
- Gedurende je tijd van Karma Yoga heb je de gelegenheid om de aandacht naar binnen te brengen, om te zingen, om iets mooi te maken van je werk.
Wat kan Karma Yoga zijn?
Zelf heb ik uren en uren groenten in kleine blokjes en julienne gesneden, kroppen sla, kruiden, en spinazie geciseleerd voor groepen van 20 tot 30 personen. Het oogsten van massale hoeveelheden spinazie, het kuisen, wassen, snijden, blancheren en opslaan van bruikbare porties in gigantische proporties.
Een klein deeltje van de gigantische spinazie oogst in Miami.
Onkruid wieden van ettelijke vierkante meters verloederde moestuin tot wanneer de palmboompjes terug zichtbaar werden…. Poetsen, vegen, bladeren bijeenharken tot wanneer er mooie patronen tevoorschijn kwamen… Het aanleggen van nieuwe irrigatiekanalen voor lychee bomen, het bevrijden van diezelfde overwoekerde lychee bomen en kurkuma planten, en dit alles onder de blakende Floridiaanse zon. Aardappelen rooien in de kille Zweedse november herfst of wintergroenten oogsten in het schemerduister van een miezerig regentje.
Veel en veel uren werken, vol enthousiasme, in de aarde, met lekkere, volle en biologisch geteelde groenten. Zonder aarzeling en zonder enige weerstand. Het is een bevrijdend gevoel – te kunnen bijdragen aan iets dat vruchten draagt en oplevert – een goede maaltijd kan opleveren achteraf – een baken van rust creëert voor jezelf en je naasten: familie, gezin, mede- retraite deelnemers.
Maar karma yoga is meer dan enkel poetsen, moestuinieren, bouwen,… het is een manier van leven die kunst wordt. Elke actie kan een vorm van karma yoga zijn door de manier waarop je het aanpakt en bekijkt. Karma yoga is ook onbaatzuchtig voor je gezin zorgen. Hetzelfde gevoel van karma yoga krijg je wanneer je intensief werkt aan een kunstwerk, musiceert, schrijft,…
Elke taak, activiteit die je verricht kan karma yoga in de praktijk worden, wanneer je je mindset switcht naar onbaatzuchtige actie.
Karma yoga in tijden van crisis?
Hoewel de eerste weken van de COVID lock down me eerst wat deden stilvallen en vooral veel vragen deed rijzen – hoe lang zal het duren? Wie zal er allemaal ziek worden? Hoe moet ik dit administratief in orde brengen? Hoe ga ik mijn dag indelen zodat elk gezinslid tijdig zijn werk kan doen? – vond ik na een 2-tal weken toch een routine die me vooruithielp – inclusief een hele hoop karma yoga bij me thuis. Ik leverde me over aan de wetten van actie en reactie.
Karma Yoga is een discipline die het vuur (agni) in je lichaam opnieuw doet opwakkeren, door stap voor stap, aan welk project je je ook waagt, te bouwen. Tijdens dit ‘bouwproces’ doe je naar eigen vermogen je best, rust je tijdig uit, en kan je je loskoppelen van het uiteindelijke resultaat.
Het fysieke werken, doet ook het vuur in je lichaam aanwakkeren – het draagt bij tot het hernieuwen van dat diepe vuur dat binnen in iedereen aanwezig is. Soms brandt het vuur al eens heviger dan anders. Niet elke dag moet er een zijn waarbij je s ’avonds je been of arm niet meer kan heffen. Maar de weldaad – het gestaag werken aan een project, zonder iets ervoor terug te vragen of willen, genieten van het proces en de vruchten ervan aan de gemeenschap (je familie, je gezin, je gemeente,…) schenken, is zo deugddoend en bevrijdend voor lijf en leden.
Voor mij was dit bv. het opnemen van een gratis meditatie podcast – het opstarten van online yogalessen – het opzetten van een digitaal klaslokaal – uitgestelde verf projecten afwerken. Het zijn stuk voor stuk projecten waarbij er van financiële opbrengst weinig of geen sprake is – maar die wel een (bescheiden) bijdrage leverden aan het welzijn van vele mensen, dichtbij of veraf.
De inzet, voldoening en connectie die uit elk project voortkomt dragen bij aan de intrinsieke motivatie om verder te gaan – het vuur brandend te houden en een gevoel van voldoening te ervaren – en zo de geest verder tot rust te brengen.
Oooh en werk blijft er uiteraard altijd – getuige het onkruid dat welig tiert in mijn eigen voortuin.
Diezelfde leraar zegt daarom ook steevast: “Before enlightment: do karma yoga. After enlightment: do karma yoga”.
“Before enlightment: do karma yoga. After enlightment: do karma yoga”
― Yogi Hari
Karma yoga brengt je in beweging
Door karma yoga te oefenen, wordt elke handeling een vorm van meditatie, prachtig toch? Elke dag krijg je zo de gelegenheid om een stapje verder vooruit te zetten in je persoonlijke ontwikkeling en opnieuw in beweging (fysiek en mentaal) te komen na een periode van herstel. En misschien ervaar je zo de helende kracht van dat kwartiertje persoonlijk onkruid wieden in lichaam en geest!
Veel succes ermee!
Met lieve zonnegroeten,
Sophie
